Eloghosa Osunde is een Nigeriaanse schrijver en kunstenaar. In 2021 won ze de prestigieuze Plimpton Prize for Fiction van de Paris Review. Hier neemt ze ons mee op een persoonlijke, literaire reis door haar woonplaats Lagos door het perspectief van een fictief personage in haar roman…
Wat is een stad?
Kijk, elke plaats heeft een geest die past bij zijn beton, een temperament dat past bij zijn schoonheden – een genius loci. Zo is het nu eenmaal. Een verzameling gebouwen, mensen, dingen, wegen, lucht en water bijeenbrengen en het een plaats noemen is iets levends maken. En wat heb je geleerd van Genesis 1? Leven inblazen in een geschapen ding is het toestemming geven om zijn eigen longen te gebruiken. Het zal op een dag lopen, op een dag praten, stinken naar zijn eigen onafhankelijke verlangens, in een door u verboden appel bijten, en er zal altijd een punt komen waarop u – schepper en bewoner – het niet langer kunt controleren.
Goed, misschien is dat niet waar. Sommige steden blijven eeuwig volgzaam, houden van de overgave van het gezag, willen de onderwerping. Sommige zijn scherpe dieren, kameleons. Andere gebeuren als een lichte bouillon toegevoegd aan een pot die al op een zeker vuur staat en die zachtjes in de lucht zweeft. Je kunt ze gemakkelijk missen als je te snel loopt. Sommige steden zijn kinderen, met brede ogen en hoopvol, veeleisend. Anderen zijn jachtluipaarden, die in lange passen grond inslikken.
Maar Lagos? Ga naar binnen en wat je daar aantreft is een wijdvertakte maskerade. Als het je omsingelt en een wervelwind van je wereld maakt, blijf dan kalm. We proberen alleen verder te gaan dan dat script dat je hebt voorbereid, we proberen je huid te ruiken, je verlangens in te schatten. Het duurt maar een paar seconden.
De vijf geboden van Lagos
Ah, dus je bent op zoek naar de kunst, de boeken, de muziek, de cultuur en de kleuren die je doen terugkomen? Ik zal niet liegen, ik heb jouw type ontmoet. Genoeg. Dit wordt een memorytrail voor mij, omdat ik dit al vaker heb gedaan, maar ik weet dat je van de eerste stop zult genieten. Laten we ondertussen de geboden doornemen:
1. Dit is een stad voor iedereen. Je deelt deze plek met vlees en niet-vlees, en het is net zo goed hun stad als de jouwe. Je bent niet belangrijker omdat je leeft of omdat je zo omhoog kijkt of omdat je met je benen loopt en vanuit je gezicht ademt. Dat het de enige manier is die je kent, betekent niet dat het de enige manier is die er is. Denk niet dat omdat geesten je steeds vergeven – omdat je tegen ze aanloopt, tegen ze opbotst, hun vingers tegen deuren slaat, niet antwoordt als ze je roepen, op ze stapt als ze in de berm van de weg liggen te zonnen – ze niet meer bestaan, dat hun leven jouw leven niet meer raakt. Ze geven je alleen een kans.
2. Deze stadsgeest heeft ontelbare parallellen, is voor ieder mens iets anders – zijn geestesoog een spiegel. Als de stad beantwoordt aan vele namen, als zelfs zij zichzelf niet kan definiëren, dan kunnen wij het, net zoals de wereld het nooit eens zal worden over de kleur van Gods iris, niet eens worden over wie of wat Lagos is.
3. Goed kijken naar wat deze plek voortbrengt is naar jezelf kijken, naar je eigen gezicht, naar wie je bent als er geen getuige is en alleen jij jezelf kunt zien. Zoals er eenentwintig miljoen Lagosianen zijn, zijn er ook eenentwintig miljoen Lagoses. Kies je eigen avontuur.
4. Wees voorzichtig, hou een paar ogen op je rug, en heb respect.
5. Dit is het enige gebod met een belofte: als je hoe dan ook doet, zul je ook hoe dan ook zien.
